Zeeuwse boekenprijs -vervolg

Ons boek is niet genomineerd voor de juryprijs, maar doet wel mee voor de publieksprijs. Iedereen kan via de website van Provinciale Zeeuwse Courant (PZC) stemmen op Verdiep je relatie. Zie onze oproep hiernaast.
Iedere zaterdag publiceert de krant de tussenstand.  Dus dat wordt spannend.
We hopen dat zoveel mogelijk bezoekers van ons blog even de moeite nemen.

Zeeuwse boekenprijs

Als auteurs staan we op de longlist van de Zeeuwse Boekenprijs. Nooit van gehoord? Wij ook niet, maar het bestaat. De prijs is ingesteld door de redactie van het Zeeuws Tijdschrift. Hadden we ook niet eerder van gehoord, maar desalniettemin is het ontzettend leuk dat ze een boekenprijs instellen. Voor non-fictieboeken, waar een informatief boek als Verdiep je relatie onder valt, is ons geen andere wedstrijd bekend. De kans dat we winnen is nihil.  De reacties op ons boek zijn immers in te delen in twee categorieën. Enerzijds de enthousiaste lezers die er mee aan de slag gaan. (voor hen hebben we het boek geschreven) Anderzijds zijn er mensen die kritisch staan tegenover alles wat over (intieme) relaties gaat. Zoals de recensent van de Provinciale Zeeuwse Courant. Op zijn weblog begint hij zo: ‘ Aanvankelijk had ik het boek op de stapel ‘niet’ gelegd. Ik heb het al niet zo op diepzinnige gesprekken over relatie en relatietherapie. En absoluut ook niet over boeken daarover.’  Wat eigenlijk heel vreemd is want relaties hebben we immers allemaal. Maar goed, deze recensent associeert het praten over relaties waarschijnlijk met verplichte, zware kost. Wij hopen dat zoiets niet opgaat voor Karla Peijs. Als Zeeuwse commissaris van de koningin is zij deel van de jury. Leuk idee dat het bij haar op   het nachtkastje ligt. We hopen maar dat ze er goed van slaapt.

Raderwerk

In vakliteratuur of populaire magazines wordt een partnerrelatie nogal eens beschreven als een soort automaat. De omgang met elkaar wordt opgevat als een systeem dat zijn eigen regels volgt. Bij problemen wordt gesproken over hoe de dingen ‘in elkaar grijpen’ alsof het een raderwerk betreft dat uit zichzelf vastloopt of ontspoort. ‘Het werkt niet tussen ons’, zeggen partners die deze beeldspraak overnemen. Het klinkt  alsof er in de verhouding onzichtbare krachten spelen die zand in de machine gooien – en zo ervaart men dit waarschijnlijk ook.
Deze manier van spreken en denken over relaties kom je vooral tegen bij relatietherapeuten of coaches die geen wezenlijk verschil maken tussen een werkrelatie en een partnerrelatie. Men focust op de communicatie, maar dat is niet het enige dat speelt in een intieme relatie. Je man of vrouw is meer dan een collega.

Oefening Maatje of meubelstuk

 

Het zou kunnen dat de manier waarop je over de ander spreekt iets onthult over hoe je over hem of haar denkt. Geliefden geven elkaar vaak koosnaampjes als ‘schatje’ of ‘lieve’. En een generatie geleden noemde men elkaar nog wel eens ‘paps’ of ‘mam’. Als iemand je vraagt wat de ander voor je betekent, wat zou je dan antwoorden? Hoe zou je zelf de relatie met je partner omschrijven? In ons boek Verdiep je relatie geven we daarvoor onderstaande oefening. Mogelijk zet het je aan het denken.

Ieder karakteriseert op zijn manier de verhouding met zijn partner.

Vul hiervoor de volgende twee zinnen aan: Jij bent mijn …….  Ik ben jouw ………
Kom je niet zo snel ergens op, denk dan aan:

Ben  je zijn beste maatje? Ben je zijn hartsvriend? Minnaar? Leerling? Zijn secretaresse of boekhouder? Huishoudster? Zijn meerdere? Zijn coach? Steunpilaar? Of ben je zijn meubelstuk?

Wat zegt dit over jullie relatie? Hoe is het voor jou dit zo te typeren?
Ben je blij of vind je het moeilijk dat je partner jullie relatie op een bepaalde manier afschildert?

Top-15

Nooit gedacht en nu is het toch gebeurd. We staan op nummer 11 in de top 15 van de grootste boekhandel van Nederland: Selexyz Donner in Rotterdam. Bij binnenkomst is het direct duidelijk zichtbaar. Aan je rechterhand staat een tafel met boeken waarop alle ‘non-fictie top’ boeken zijn uitgestald. Wie had dat gedacht! Om eerlijk te zijn: wij niet. Toen ons boek eind april verscheen, is er in de gedrukte pers geen publiciteit geweest. Wel waren we te gast bij het radioprogramma Spijkers met koppen – een leuke ervaring. We hadden graag gepromoveerd naar een of andere televisie-uitzending, maar dat zat er niet in. Daarom is het nu extra leuk dat we aandacht voor ons boek krijgen en we streven ernaar in de top 10 te komen.

De 55+ relatie

Als het betaalde werk afneemt, komt er meer tijd voor gezamenlijke activiteiten. Maar activiteiten zijn niet het antwoord op de mogelijke slijtage van het partnercontact. De actieve plussers die zich storten op nordic-walking en kookcursussen, verbeteren niet vanzelf hun contact. Stellen die de neiging hebben erg veel rekening te houden met elkaar moeten juist wat loskomen van elkaar. Ook als je ouder bent geworden is het belangrijk om je eigenheid te koesteren. Alleen dan blijft het uitdagend om elkaar opnieuw in het vizier te krijgen.
Wie dat vermijdt, ervaart vroeg of laat een innerlijke leegte. Wie zijn interesses verliest, raakt uitgeblust en dat werkt door op het partnercontact. De stille tevredenheid kan op den duur verstikkend werken. Wat hebben we elkaar eigenlijk te zeggen?

Waardering

Positieve oordelen over je partner maken de omgang soepeler. De ander ontspant als hij zich gewaardeerd voelt. Hij voelt zich gezien en is genegen om zich extra in te spannen voor jullie gezamenlijke projecten. Ieder mens heeft behoefte aan waardering en het is als partners belangrijk elkaar dit niet te onthouden. Negatieve oordelen echter, zijn de dood in de pot voor het partnercontact. Je reikt nu eenmaal niet uit naar iemand die afkeurt wat je doet. Partners die zijn opgegroeid in een omgeving waarin ze nooit waardering kregen, hebben een dikke huid opgebouwd voor afkeurende opmerkingen. Veel mensen zijn terughoudender in het tonen van hun waardering dan in het subtiel ‘afzeiken’ van anderen. Afkeuring ligt voor in de mond en een compliment klinkt voor hen gekunsteld. Dat is triest.

Een gezonde relatie

‘Wat denkt u: heeft onze relatie nog kans van slagen?’ Is onze manier van omgang met elkaar eigenlijk wel normaal?’ Dergelijke vragen krijgen wij regelmatig voorgelegd. Cliënten willen ons oordeel over wat een partnerrelatie zou moeten inhouden, liefst vergezeld van een lijst met verbeterpunten - in termen van een APK-keuring. Wat een ‘gezonde’ relatie of een goede relatie voor anderen inhoudt is echter niet aan ons om vast te stellen. Het liefst vermijden wij dergelijke termen. Het leidt ertoe dat je via de ogen van een buitenstaander naar jezelf gaat kijken; in dit geval een relatietherapeut van wie je denkt dat die de wijsheid in pacht heeft.
Natuurlijk  begrijpen we wel dat koppels hiermee worstelen. Sommige stellen hebben sterk te maken met de normen die de omgeving hen probeert op te leggen.  Met subtiele hints of scherpe uitspraken in de trant van: ‘Dat is geen goede vent voor jou.’ Of: ‘Je kan wel iets beters krijgen, dan die vrouw’. Familie, vrienden en buren staan ongevraagd klaar met een oordeel dat meestal niet mals is. Opvoedboeken zeggen het vaak iets beschaafder, maar de boodschap komt op hetzelfde neer: wat je nu doet doe je niet goed!
 Vrouwenbladen en reclamespotjes tonen een ideaalbeeld. Stralende kinderen en vlotte stellen die kiezen voor 24-uur-geluk. Partners voelen zich daarbij vaak tekort schieten, naar hun man of vrouw, hun kinderen, hun ouders of kennissenkring. Waarom lukt dit ons maar niet? Waarom zijn we niet dat vrolijke team, zoals dat gezin aan de overkant van de straat?
Dergelijke schuldgevoelens werken belemmerend. Strakke normen over hoe het zou horen, staan de groei van een relatie in de weg. Soms horen wij hoe het eraan toegaat achter de schutting van dat gelukkige stel aan de overkant.

Luisteren

Doe niet net alsof je luistert als je hoofd er op dat moment niet naar staat. Misschien ben je moe of spelen er andere zaken die je aandacht trekken. Door aan te geven dat je nu niet kunt luisteren of dat je afgeleid bent tijdens het gesprek, neem je het verhaal van de spreker serieus. Onderbreek de spreker dus als je niet meer kunt volgen wat hij zegt. Vraag om verduidelijking of geef een reactie. Sommige sprekers storten hun woorden over je uit. Als het gesprek je iets waard is, doe je er goed aan de spreker af te stoppen voordat je afhaakt. In sommige situaties is dat onfatsoenlijk, misschien, maar tegenover je partner laat je hiermee merken dat je wakker aanwezig bent. Ook als luisteraar kun je voorstellen doen over het verloop van het gesprek.

‘Wacht even, ik kan het nu niet meer volgen. Je begon over die strubbelingen met je baas en er was iets met een nieuwe opdracht.’
‘Voordat je verder praat, zal ik even thee zetten? Dan kletsen we zo verder.’
‘Even iets belangrijks tussendoor, want daar zit ik nu steeds aan te denken. Kan dat even? Dan kom ik zo het terug op jouw verhaal.’
‘Ik merk dat ik niet opneem wat je zegt. Dat komt niet door jouw verhaal, maar omdat het vandaag enorm stressen was op de zaak. Sorry, maar ik geloof dat ik te moe ben om te luisteren.’

Overlegpartners

Het verschil in kennis en vaardigheden, wat duidelijk wordt als de computer vastloopt of de planten verpieteren, hoeft de sfeer tussen de partners niet te gaan bepalen. Binnen iedere relatie zijn er verschillen, het is de kunst dit in elkaar te waarderen. Stel je dus niet op als een betweter, maar als een gelijkwaardige overlegpartner. Dan kan het overleg over allerlei praktische zaken leiden tot een levendige uitwisseling. Vooral voor doeners zijn dit soort contactmomenten van belang. Dat is in ieder geval de ervaring van Maria en Johan:

‘Toen ik iets heel anders wilde gaan doen, heeft Johan mij enorm gesteund. Ik werkte in de zorg’, vertelt Maria, ‘maar ik wilde iets doen met mijn passie voor schilderen. De eerste muurschildering maakte ik op ons eigen huis. En dat was meteen een prima visitekaartje. Johan had al ervaring met het opzetten van een bedrijfje. Toen de eerste aanvragen binnenrolden, heeft hij mij prima gesteund. Onze eerste projecten hebben we samen gedaan. Ik maakte het ontwerp en Johan kocht verf en materiaal. Eigenlijk was dat een heel fijne tijd. Zolang we iets te doen hebben, gaat het prima tussen ons.’

Ratio en emotie

Soms lopen partnergesprekken vast op de eeuwenoude scheiding tussen ratio en emotie.  Beide kunnen niet samengaan is de overtuiging: je volgt je gevoel of je verstand. Partners identificeren zich met een van deze twee tegenpolen en er lijkt een strijd te ontstaan tussen de rationele types (meestal de mannen) aan de ene en de gevoelsmensen (vaak de vrouwen) aan de andere kant. Ieder claimt hierbij dat zijn benadering de beste is. De ratio profileert zich als de volwassen redelijkheid tegenover de kinderlijke spontaniteit van de andere partij. Je kunt beter weloverwogen beslissen dan onbezonnen je impulsen volgen, is het motto van de ratio. De Partij voor de Emoties daarentegen schildert de rationele mens af als koud en berekenend en ziet gevoelens uitsluitend als warm en betrokken. In deze strijd worden verwijten als ‘overgevoelig’ en ‘ongevoelig’ naar elkaars hoofd geslingerd. Men neemt het elkaar kwalijk teveel of te weinig gevoel te tonen.

Een intieme relatie

Wie een partnerrelatie opvat als een louter functionele relatie, ziet over het hoofd waar het om draait. Een partnerrelatie kent aspecten die overeenkomen met iedere andere samenwerkingsrelatie. Maar het is meer dan dat alleen. Dit merken wij aan cliënten die prima functioneren in hun werk. Zij hebben talloze communicatiecursussen gevolgd en kunnen goed verwoorden wat ze willen: het zijn assertieve mannen en vrouwen, maar als liefdespartners zijn ze eenzaam. Waarom heb ik in mijn werk alles bereikt, maar lukt het me niet om het hart van mijn dierbare te raken, vragen ze zich af. Deze hartenkreet verwijst naar een ander vlak dan de werkvloer of de marktplaats. Het duidt aan wat een partnerrelatie uniek maakt en zinloos als het ontbreekt. Ook met anderen kun je vaste werk- of vriendschapsrelaties aangaan. Maar met je partner deel je ervaringen waar anderen niet van weten. Een partnerrelatie is een vaste intieme relatie.

Overspel ... een nieuw begin.

Als de partners genoegen hebben genomen met een onbevredigende relatie brengt overspel de barsten onverbiddelijk aan het licht. Als het beide partners lukt het overspel te erkennen als een noodsignaal dan hoeft het geflirt met een ander geen breuk te worden, maar kan de crisis uiteindelijk leiden tot een versteviging van de relatie. De voorwaarde hiervoor is dat wordt erkend dat de relatie voorheen onbevredigend verliep. Een overspelsituatie kan de aanzet geven het contact (eindelijk) te verdiepen. Nu de verhouding op scherp staat, worden de dingen oprecht en onomwonden benoemd. De ander wordt niet meer gespaard en de tijd van mooi weer spelen is voorbij.
De partners belanden in dergelijke situaties meestal in een emotionele achtbaan: intense gevoelens van schuld, afwijzing, rouw, schaamte en woede wisselen elkaar in hoog tempo af. Wie hier uit wil komen moet vastbesloten zijn geen genoegen te nemen met hoe het was. Dat vraagt uithoudingsvermogen van de partners, maar vooral de bereidheid te werken aan een nieuw perspectief. Er moet ruimte zijn voor de woede van de bedrogen partner, maar daar moet het niet bij blijven. De aanstichter hoort niet in het beklaagdenbankje. Wie verder wil met elkaar moet erkennen dat overspel een verkeerde keuze is geweest met pijnlijke gevolgen, maar er wel voor zorgt dat een onderliggend probleem boven tafel komt: de relatie was verzand en dat komt nu aan het licht. Alleen als het partnergesprek wint aan scherpte, gevoeligheid en oprechtheid, kan met nieuwe inkt een ander hoofdstuk worden geschreven. Dit is de enige garantie dat een dergelijk bedrijfsongeval niet opnieuw plaatsvindt. Na overspel moet je niet zoeken naar een voortzetting van het oude, maar werken aan een nieuw begin.

Gesprekken

Partners voeren verschillende soorten gesprekken. Meestal is het handig deze uit elkaar te houden, zodat je weet hoe je over een bepaald onderwerp wilt praten. Wil je overleggen over activiteiten of wil je uitwisselen hoe je iets hebt ervaren?
Allereerst iets over overleggen. Wanneer je een huishouden deelt, zijn er nogal wat praktische zaken die gedaan moeten worden. Schoonmaken, kinderen verzorgen, eten koken, geld verdienen enzovoort. Je maakt afspraken met elkaar over de taakverdeling en je roept elkaars hulp in voor praktische problemen. De gesprekken hierover hebben te maken met gedrag (wat doen we) en de regels hiervoor: wat vind ik fair dat ik doe (en hoe) en wat wil ik dat jij doet?
Daarnaast, en daarmee komen we bij het tweede soort gesprek,  is er het belevingsaspect van de partnerrelatie. Je leven met elkaar delen is meer dan het voeren van een gezamenlijke huishouding. Je troost je partner, je geniet samen van mooie momenten, soms erger je je aan de ander en je steunt elkaar in lastige periodes. In sommige gesprekken breng je onder woorden wat je denkt en voelt, of je laat dit zonder woorden merken. Je wisselt je persoonlijke beleving uit van het onderwerp: hoe ervaar ik dit, hoe ervaar jij dat?
De relatie zélf kan ook het onderwerp vormen. Hoe verandert mijn stemming als jij in de buurt bent? Een dergelijk gesprek, waarin de partners hun relationele gevoelens en hun gedachten over de ander onderzoeken, noemen we een verdiepend gesprek.

Overspel ...als noodsignaal

Wanneer een ander dan de vaste partner de behoefte aan intimiteit (zoals het delen van belangrijke gevoelens en lichamelijk/seksueel contact) gaat vervullen, is dit een signaal dat hier in de huidige relatie te weinig aandacht voor is. Die collega, klant of sportvriend(in) trekt niet voor niets je aandacht. De ontmoetingen met hem of haar gaan steeds meer voor je betekenen, omdat het vervult wat ontbreekt tussen jou en je partner. Het brengt je in beweging op een manier die je niet meer kent in je vaste relatie. Meestal is hier al jarenlang sprake van contactarmoede. Overspel is de alarmbel die aangeeft dat de partnerrelatie op springen staat. Maar vaak wordt ze door de overspelige partner in eerste instantie gezien als een rood lampje dat weliswaar knippert maar niet echt duidt op een noodsituatie.

Karin en Jan

Jan heeft recentelijk een relatie van drie maanden achter de rug met een oud klasgenoot van de middelbare school. Hij heeft een paar prachtige maanden achter de rug, vindt hij zelf. Hij zat er niet mee dat hij al die tijd zijn vrouw voorloog, bijvoorbeeld toen hij veinsde dat hij naar een belangrijke vergadering toe moest. Daar zit hij trouwens nog steeds niet echt mee, beweert hij stellig. Hij verkeert nog  in een roes, opgewekt door het contact met zijn nieuwe minnares. Nadat Karin ontdekte dat Jan achter haar rug om intieme mailtjes uitwisselde en het bed deelde met zijn voormalige klasgenoot, slaapt ze slecht en wordt ze regelmatig overvallen door huilbuien. Dit vindt Jan weliswaar rot voor haar, maar hij kan er ook niets aan doen. Hij houdt het erop dat Karin altijd al onzeker is geweest. Hij ziet niet dat zijn overspel niets met Karins vermeende onzekerheid te maken heeft. Voor Karin is het  nu een serieuze zaak: erop of eronder. Voor haar staat het stoplicht inmiddels op rood. En Jan lijkt niet te beseffen dat hij er dwars doorheen is gereden.

Lichaamstaal

Lichaamstaal toont veel directer en oprechter hoe je de ander ervaart. Je hoeft er niet voor gestudeerd te hebben om deze lichaamstaal te verstaan. Van kinds af aan leren we dit inschatten. Kinderen klimmen op schoot bij wie het prettig voelt en ze doen pas wat je vraagt als je écht meent wat je zegt. Lichaamstaal is een momentopname van de sfeer en de verhouding tussen de partners. Het uit zich bijvoorbeeld in een blik van verstandhouding, een arm om de ander heen, boos weglopen of hoorbaar zuchten. Je lacht samen of je verbaast je over iets wat je zag op de televisie. Je zoekt toenadering en buigt voorover of je houdt je terug. Je raakt gespannen of juist op je gemak door hoe de ander reageert. Deze reactie kan losstaan van de inhoud van het gesprek. Daarom kan het fijn zijn om met je partner te praten, ook als het ‘nergens over gaat’. Het onderwerp, de inhoud van de communicatie, is in dit geval niet belangrijk. Je geniet van elkaars betrokkenheid. Waar het om draait is dat je elkaar de indruk geeft dat het goed zit tussen jullie.

Overspel ...moet kunnen (vervolg)

Wat er werkelijk speelt tussen Mark en Marieke, is niet aan het licht gekomen. Hoewel ik dat vanaf de eerste minuut heb geprobeerd. Maar het verhaal van de eigenzinnige Mark bleef staan als een huis. En Marieke ging er geen moment tegen in. Sterker nog: ze vonden eigenlijk dat ik als therapeut niet moest zeuren. Die hele affaire was eigenlijk een storm in een glas water. Een rimpel die Mark met groot gemak weer glad streek. En Marieke? Die zei opnieuw tegen zichzelf dat ze onnodig moeilijk deed. Het slotwoord, of beter gezegd: de afscheidspeech waarmee Mark de laatste sessie beëindigde, sprak boekdelen. Hij keek Marieke innemend aan en alsof ze zojuist een schipbreuk hadden overleefd, zei hij plechtig: ‘ Weet je nog, die ziekte van onze dochter? En die moeilijke periode toen jij plotseling ontslagen werd? Daar zijn we samen allemaal doorheen gekomen. Dus ook dit komen we wel weer doorheen.’
Ik had het een goede afsluiting gevonden als Mark in de sessies oprecht naar zichzelf had durven kijken. En was gestopt met het subtiele afdwingen van zijn gelijk dat hij waarschijnlijk altijd deed. Want hoe charmant Mark het ook bracht; zijn visie was bepalend. Dus ook die affaire met die collega. Het mocht eigenlijk geen naam hebben, vond hij. Toen ze weggingen gaf Mark mij een hand. En ik zag hem denken: zo, dat hebben we ook weer doorstaan. Nee, Mark was geen moment aan zichzelf gaan twijfelen. Marieke was blij dat Mark mee was gegaan naar de therapie. Meegaan vond ze al ruim voldoende. Naar jezelf kijken was voor Mark teveel gevraagd.

Overspel... moet kunnen.

Impressies van de betekenis van overspel binnen een relatie - wordt vervolgd.

Dat Mark als fiscaal jurist bedrijven adviseert over Europese wet en regelgeving is niet direct wat je je bij hem voorstelt als je hem ziet. Met zijn stevige postuur en de glimmend kale schedel doet Mark eerder denken aan een uitsmijter. Ik stel me voor hoe de tatoeages op zijn armen schuilgaan onder een maatpak. Nu draagt hij strandkleding en maakt een ontspannen indruk. Vrolijk bijna, alsof de vrouw tegenover hem niet enorm is gekwetst door wat hij heeft gedaan. Natuurlijk; hij heeft zijn spijt betuigd en het lijkt oprecht wanneer hij daar over praat. Maar aan het eind van de lange betogen die Mark houdt, keert de vrolijke jongensblik terug in zijn ogen. En dat maakt dat ik niet geloof dat hij oprecht spijt heeft. Het is een pose waarmee hij Marieke opnieuw aan zich bindt. Mark komt niet verder in de therapie dan mij en Marieke te overtuigen van zijn visie. Het is een opmerkelijk verhaal. Dat hij vreemd is gegaan met een collega was eigenlijk een avontuurtje. Begrijpt u wel? Niet meer dan dat. Hij voelde eigenlijk niet echt iets voor die andere vrouw. Hij had er nog over gesproken met een vriend van hem. Dat hij niet wist wat hij voor die collega nou eigenlijk voelde. En die vriend had hem met diezelfde avontuurlijke geest geadviseerd het dan gewoon uit te proberen. Zoals je alles eens moet hebben gedaan in je leven. Moet-kunnen, was nu eenmaal Marks levensmotto. En het leek alsof Marieke, al elf jaar zijn vaste partner en moeder van hun dochter, dit onderschreef. Een spannend avontuurtje met een collega. Moet kunnen. In een soort onbezonnen sfeer had Mark seks gehad met die collega. Een paar keer, maar echt veel indruk had het niet gemaakt, beweert hij stellig. Het was eigenlijk meer om het eens uit te proberen. Een soort sociaal experiment. Maar Marieke had het er moeilijker mee dan ze zelf dacht. Die moet-kunnen-mentaliteit zat er bij haar toch niet zo diep in.

Boektitels

Tussen de vele duizenden boeken in de boekhandel en de nog grotere hoeveelheid boeken die jaarlijks verschijnen is er één titel die onze aandacht trekt. Samen hebben wij twee jaar gewerkt aan de tekst van Verdiep Je Relatie. Het is ons boek geworden, voortgekomen uit de vele verhalen die we van onze cliënten hebben gehoord.
Wie een boekhandel binnenstapt staat er meestal niet bij stil dat er te veel boeken zijn om ooit te kunnen lezen. Enkele eeuwen geleden was dat niet zo. Boekenkennis was tamelijk overzichtelijk. Het was mogelijk om over een bepaald onderwerp alles te lezen wat gepubliceerd werd. Het kopen ervan was meer een belemmering. Welgestelde lieden in de 17e eeuw bezaten hooguit een stuk of 60 boeken. Na hun dood werden deze geveild, want boeken waren zeer duur. Nu is er een oververzadiging aan titels. En dat maakt kiezen moeilijk. Vergelijkbaar met de mogelijkheid aan leuke en interessante contacten die de hedendaagse mens op kan doen. Ook relaties zijn aan verzadiging onderhevig. Wil je relatie zich verdiepen dan is het nodig je te concentreren op die partner waarmee je gezamenlijk je levensverhaal schrijft. Zodat je ook in een boekhandel, die bol staat van de verschillende verhalen, je partner weet te vinden en samen verder schrijft aan jullie unieke verhaal.

Spijkers met koppen

Ons boek zit eraan te komen.  Dat merkten wij doordat onze uitgever persberichten had rondgestuurd. Dat doen ze aan allerlei kranten, radio- en tv programma’s. Kort daarop ging onze telefoon: of wij aanstaande zaterdag (24 april) op Radio 2 live geïnterviewd wilden worden in het Vara-programma Spijkers met koppen. Natuurlijk wilden wij dat. Wel moesten we nog wat praktische zaken regelen, zoals afspraken met cliënten verschuiven. En zo togen wij op zaterdagmorgen naar Utrecht, waar het programma al een jaar of twintig in café Florin (voorheen Zeezicht) opgenomen wordt. Een gezellige boel, ingericht met houten banken waar iedereen op kan zitten om het programma te volgen. Mensen kunnen spontaan binnenlopen waardoor een informele sfeer ontstaat.
Wel was het op deze lentedag heet, erg heet. Maar dat namen we op de koop toe. Gelukkig waren we als eerste item ingepland. En zo schoven we samen aan de tafel, tussen Felix Meurders en Dolf Jansen in. Na de intro van Felix, begon Dolf ons te interviewen. We waren gewaarschuwd voor zijn uitdagende interviewstijl met gevatte associaties (voor wie dat mogelijk niet weet: hij is cabaretier) en een hoog spreektempo. Voor ons een uitdaging om vlot en kernachtig te formuleren wat de 239 bladzijden van ons boek inhouden. Op de radio kun je immers geen stiltes laten vallen. Uiteraard probeerde Dolf ons te verrassen, maar hij behandelde ons respectvol. En liet ons regelmatig toelichten wat Verdiep je relatie inhoudt en waarom we het geschreven hebben. U kunt het interview beluisteren via de link hieronder naar de website van Spijkers met koppen. Na ongeveer vijf minuten volgt het interview.

http://omroep.vara.nl/Uitzending-gemist.uitzending_gemist.0.html?&aflID=12479719&cHash=14e0612c35982982309fa8979ca86210

Afscheid

Vorige week stierf mijn (Angèle) laatste tante. Een raar idee dat de generatie van mijn moeder niet meer leeft. Mijn tante was een taaie: ze is 95 jaar geworden. Haar dochter hield op de begrafenis een   integer en warm verhaal over het leven van deze vrouw. Haar voordracht raakte mij op verschillende niveaus. Vooral omdat mijn tante niet gemakkelijke in de omgang was. En toch lukte het haar dochter met mildheid over alle situaties die geweest waren te spreken. Ik denk dat dit ook kwam omdat de laatste vijf jaar van haar leven mijn tante niet meer in staat was haar scherpe tong te laten horen. Haar oordelende verstand had haar grotendeels in de steek  gelaten. Alles wat hier en nu is werd toen en daar. Ze leefde in het verleden. Het heeft haar kinderen de kans gegeven om een andere, unieke gevoelsband met hun moeder op te bouwen. Hoe vreemd dat ook klinkt, misschien, maar ik kreeg de indruk dat dit voor hen eigenlijk de beste jaren met hun moeder waren. En daar zit voor mij de pijn. Want hoe komt het toch dat het mensen niet lukt dit voor elkaar te krijgen wanneer ze nog in het volle leven staan? De onenigheid en het verschil tussen mensen is vaak aanleiding een machtsstrijd met elkaar te voeren. Het is de reden waarom goedbedoelende mensen die zo hoopvol met elkaar begonnen, uiteindelijk hulp zoeken bij relatietherapeuten. Wekelijks horen wij dergelijke verhalen. De vrouw die zich niet gezien voelt door haar man, de man die teleurgesteld is in zijn vrouw en vlucht in zijn werk - en ga zo maar door. Ik hoop altijd maar dat ze op een dag in staat zullen zijn elkaar liefdevoller en zachter te benaderen. En ik gun ze dat dat gebeurt voordat het einde nadert.  Jaren daarvoor, liefst! Want wachten totdat je 80 of 90 bent, is toch wel heel zonde van de tijd. Soms stel ik die vraag heel expliciet: als je straks terugkijkt op je leven, waar zou je dan spijt over hebben? Ik heb nog nooit iemand horen beweren dat hij zijn laatste uren zou willen delen met zijn werkgever of collega’s.  

TV-therapie

‘ Je mag me ook “iemand die mensen probeert te helpen” noemen.’ Met deze  uitspraak omschrijft de tv-coach zijn rol. Gelukkig nuanceert hij zijn pretenties, door het woord ‘ proberen’ te gebruiken. Want het is maar zeer de vraag of mensen geholpen worden door de aanpak van de gemiddelde tv-coach of mental therapist  in programma's als: Help, ons kind is te dik of 10 Jaar jonger in 10 dagen. Onbekommerd stellen zij hun diagnose die er eenvoudigweg op neer komt dat  de deelnemer het helemaal fout doet. Zoals de moeder die in het programma Help, ons kind is te dik zonder enig voorbehoud te horen krijgt: ‘Al je gevoel is afgesloten. Wanneer ben je daarmee begonnen? Daar zit gewoon je knelpunt: jezelf afsluiten van je gevoel.’  De coach zegt het op het moment dat de vrouw staat te huilen, omdat ze aarzelt om te gaan abseilen. Ik weet niet wat de coach dan wel met gevoel bedoelt, maar volgens mij is de angst van het gezicht van de vrouw af te lezen.
De coaches van het programma 10 jaar jonger in 10 dagen, maken het soms helemaal bont. Hoewel de titel suggereert dat het een cosmetisch programma is (dat komt door de sponsor) gaat het over echtparen die met relatieproblemen worstelen. In een uitzending van een paar weken geleden mag een boze vrouw serviezen kapot gooien. (De sponsor hiervan is mij niet bekend) En een andere vrouw krijgt de opdracht haar problemen in een diepe kuil begraven. Dit soort symboolexpressies doen het goed op de TV. En de emoties van een hopeloze moeder wiens kind te dik is, doen het goed in close-up. Maar met therapie heeft het volgens ons niets te maken. Onze therapeutische benadering gaat uit van wat er op een zeker moment speelt. We richten ons op de subtiele rimpelingen in het gevoelsleven. Als we de TV-coach zijn gang laten gaan, zou de wereld een soap worden, lijkt me. Ik zie het al voor me: ik heb ruzie met mijn partner en gooi een servies kapot. Of ik begraaf in de achtertuin symbolisch de strijdbijl - zand erover en er is niks aan de hand. Sommige stellen die bij ons komen hebben dit al eens geprobeerd. Het leverde scherven op en een zandwoestijn van eenzaam zwijgen.

Concurrentie

Prachtig, die moderne manier van openbaar daten. Niet in de beslotenheid van een anonieme internetomgeving of (zoals vroeger) via een cryptische contactadvertentie. Nee, we mogen meegenieten van de publieke afgang die, ik citeer: ‘een leuke single man’ maakt in het populaire jongerenprogramma ‘Take me out’. In de studio staan dertig prachtig geklede jonge vrouwen op een rij, te wachten op die ene jongeman die -letterlijk- in de schijnwerpers staat. Door hun hoofd spookt ongetwijfeld de vraag of ze dan nu eindelijk een man hebben gevonden waar ze mee uit mogen, en nog belangrijker: waar het mee klikt. Ze zijn schaars gekleed, alsof ze op een galafeest zijn uitgenodigd. Ze staan achter een soort lessenaar, en even denk ik als kijker dat ze een lezing gaan houden. Maar dat doen ze niet. In de lessenaar is een licht ingebouwd, en met een druk op de knop mogen ze bepalen of ze de jongeman nog zien zitten. Groen betekent: ‘ik wil’ en rood: ‘laat maar zitten’. De  vrijgezel tegenover hen onthult stukje bij beetje zijn privéleven. Hij vertelt over zijn uitgaansgedrag (feestbeest) en hij mag ook een filmpje laten zien over wat voor hem belangrijk is. Zo kunnen de dames hem leren kennen. Deze week zien we: zijn honden, zijn motor en … de belangrijkste persoon in zijn leven: zijn moeder. Zodra zij in beeld komt gaan terstond alle lampjes op rood. Om het nog erger te maken wordt deze supermoeder door de presentator op het podium gehaald. Het eerste wat ze doet is haar zoon omhelzen. Vervolgens pakt ze zorgzaam zijn hand. En daar staat hij dan: die leuke, twintig lentes oude, single, hand in hand met zijn moeder. De gezichten van de dames spreken boekdelen. Einde oefening.
Wanneer gaan mannen (en moeders) begrijpen dat hun (toekomstige) vriendin of vrouw nooit, maar dan ook nooit met de moeder van hun (toekomstige) vriend of man willen concurreren? Dat kiezen voor een vrouw inhoudt dat je je losmaakt van je moeder.

Boekenweek

We zitten midden in de Boekenweek, de enige week die tien dagen duurt. Het thema is dit jaar: ‘Het levens verhaal’. Onze plaatselijke boekhandel ligt vol met autobiografische boeken waarin de levensverhalen staan van veel dappere mensen. Want dat is over het algemeen wel de bedoeling: het levensverhaal moet een smeuïg, heldhaftig of dramatisch verloop hebben gehad. Kader Abdolah, die het Boekenweekgeschenk heeft geschreven, is zo'n voorbeeld. Andere verhalen, die minder spectaculair zijn, worden door uitgevers (en wellicht door de lezer) minder interessant gevonden. De hoofdpersoon wordt in ieder geval door zijn levensgeschiedenis sterker. Het is een soort drama, gebaseerd op een keten van waargebeurde voorvallen die samen een goedlopend verhaal vormen.
Voor partners is het belangrijk de levensverhalen van elkaar te kennen. Ook als ze minder spectaculaire wendingen bevatten dan de levensverhalen in de boekwinkel. Het hoort bij het verleden van ieder afzonderlijk. En die geschiedenis wordt ook deel van jouw geschiedenis, wanneer je samen je leven gaat delen. Je levensverhaal krijgt in de loop der jaren een andere betekenis wanneer je dit verhaal kunt vertellen aan je intieme partner. Natuurlijk zullen de feiten altijd hetzelfde zijn. Ingrijpende gebeurtenissen, de scheiding van je ouders - om waar wat te noemen - blijft een gebeurtenis die je omstandigheden drastisch hebben veranderd. Het wijzigde ook hoe je tegen je ouders aankeek. Praten met je partner over hoe jij (als kind) hebt ervaren dat je ouders uit elkaar gingen, maakt ruimte voor andere inzichten. Dat hoeft geen grote verschuiving te zijn en het hoeft ook niet de bedoeling te zijn dat je er anders over gaat denken. Praten over vroeger wil niet zeggen dat je partner je gaat overtuigen op een andere manier op je verleden terug te kijken. Het kan echter wel, en sowieso kan het delen van wat er zich heeft afgespeeld een waardevolle ervaring zijn. Een verteld verhaal ervaar je anders dan een verborgen verhaal. Partners dragen verhalen met zich mee die de moeite waard zijn om verteld te worden. Zo kunnen allerlei kleine geschiedenissen stof zijn om uit te wisselen. Daarbij gaat het niet om de feiten. Het is geen politieverhoor waarin je gebeurtenissen reconstrueert. Praten over vroeger kan opluchten en ruimte maken om de motieven van anderen, zoals waarom je ouders gingen scheiden, in een ander licht te plaatsen.
En ook je partner leert je beter kennen als je een inkijkje in je binnenwereld geeft. De innerlijke beleving is wat het interessant maakt. Als het alleen om de feiten zou gaan waren de meeste autobiografieën erg dun. We lezen ze dan ook niet als een opsomming van feiten, maar als verhaal. Een geschreven portret waarin we het gezicht van de schrijver herkennen.

Eén telefoontje is soms genoeg

‘ Ja, toen wij vrijdag uw antwoordapparaat inspraken was de nood hoog. Maar omdat we op dat moment geen afspraak voor relatietherapie konden maken, zijn we zelf heel veel gaan praten. En vreemd genoeg, hebben we nu geen behoefte meer aan therapie. We hebben een geweldig weekend achter de rug waarbij wij heel veel met elkaar hebben gepraat. En gehuild, dat zeg ik er eerlijk bij. We zijn blij dat ze elkaar weer gevonden hebben. Maar begrijpen hoe dit nu werkt, dat doen we niet.’ Gelukkig kan ik deze man antwoord geven. Want hoewel het raadselachtig lijkt, is de kern van het verhaal dat mensen hun probleem erkennen. Dat is altijd de start om het relationele proces op gang te brengen. Vergelijk het maar met een voetbal die gehinderd wordt door een grote graspol. De bal zal niet verder rollen maar blijven steken. Vaak gaan de betrokkenen dan uit alle macht tegen de bal trappen. Dit houdt pas op als ze erkennen dat ze op die manier de bal niet aan het rollen krijgen. Als ze samen erkennen dat er ergens (blijkbaar) een hobbel is in de grasmat, kan er een oplossing komen .

Regelmatig komt het voor dat wij van cliënten een soortgelijk verhaal horen . Wanneer ze eenmaal de moeilijke stap hebben genomen om te erkennen dat ze werkelijk iets aan hun situatie moeten veranderen, is de eerste stap gezet. En soms is dat meteen de belangrijkste. Dan vertellen ze tijdens de eerste sessie: ’Het is vreemd maar sinds wij bij uw praktijk een afspraak gemaakt hebben, gaat het eigenlijk stukken beter. We zijn weer constructief in gesprek met elkaar, en kunnen het opbrengen naar elkaar te luisteren en begrip voor elkaar te hebben.’ Gelukkig, denk ik dan. Een goede therapeut maakt zich zo snel mogelijk overbodig, is onze stelregel. Maar dit gebeurt buiten mij om. Alleen het feit dat je hulp gaat zoeken is al helend, in dit geval. ‘Kijk aan, dat krijg je er gratis bij!’ antwoord ik meestal wat laconiek.

Dummy

Vorige week mochten we hem dan eindelijk vasthouden: de dummy van ons boek Verdiep je relatie. Maanden geleden (in oktober vorig jaar) hoorden we hier voor het eerst van. Een dummy is een boek met lege bladzijdes, op de inhoudsopgave en het eerste hoofdstuk na. Het is een proefboek dat wat de dikte en de kaft overeenkomt met het echte boek. De dummy gebruikt de uitgever om op beurzen als ‘Vers van de Pers’ het boek te presenteren aan inkopers van de diverse boekhandelketens. En hopelijk zijn ze dan zo geïnteresseerd geraakt, dat ze met honderden tegelijk voor hun boekhandels besteld worden. Maar dat blijft nog een verrassing! Tegelijk met de dummy werd de proefdruk bezorgd. Aan ons de taak deze 240 bladzijden zorgvuldig door te lezen en (het liefst binnen een week) terug te sturen aan de uitgever. Over deze definitieve versie moeten wij beiden overeenstemming bereiken. Ik weet zeker dat dit gaat lukken.
We hebben ondertussen een intensief schrijfproces achter de rug. Ik zie nog voor me hoe de tafel vol met A4 tjes lag en we elkaars teksten doornamen. Het was (opnieuw) een uitdaging om samen te werken aan één manuscript! We moesten de stijl op elkaar afstemmen en overeenstemming bereiken over de inhoud. Soms discussieerden we langdurig over een bepaald hoofdstuk. Niet omdat onze visie op het onderwerp verschilt, die is door jarenlange samenwerking voor ons beiden wel duidelijk, maar omdat we ons inspanden woorden te vinden voor processen die soms moeilijk benoembaar zijn. En ook omdat we zo min mogelijk ‘psychologentaal’ wilden gebruiken.
Als partners zijn we daarbij elkaars ‘eerste lezer’. En mogelijk kritischer dan de doorsnee collega durft te zijn. Samen een boek schrijven betekende ook voor ons een proces dat we kunnen illustreren aan de hand van een citaat uit Verdiep je relatie: ’Door oprecht te delen wat er in je omgaat, kun je telkens opnieuw een levendige uitwisseling tot stand brengen. Je partner blijft op die manier de intieme vriend(in) die je toelaat tot je binnenwereld en opzoekt voor overleg.’

Christchurch

Vandaag is het een week geleden dat de aardbeving in Christchurch plaatsvond. De stad is de grootste op het Zuidereiland, een van de twee grote eilanden van Nieuw-Zeeland. De schok met een kracht van 6,3 op de schaal van Richter heeft zowel gebouwen als mensenlevens verwoest. De NRC next toont vandaag op de middenpagina een levensgrote foto van een van de gevolgen van deze aardbeving: een verdwenen speeltuin. We zien inwoners van de stad die druk bezig zijn de modder te verwijderen die tijdens en na de aardbeving uit de grond opborrelde.
De aardbeving die in Christchurch plaatsvond, brengt mij weer 30 jaar terug in de tijd. Ik loop weer met een rugzak op en probeer al liftend het land door te reizen. Die dag logeer ik bij een Nederlands echtpaar ergens op het Zuidereiland. Ik sta in een deuropening te praten met de heer des huizes, als plotseling de deurpost en de grond bewegen. Even dacht ik dat ik mijn evenwicht verloor. Dan hoor ik de familie op een nuchtere toon roepen: ‘Een aardbeving. Niet schrikken, dat gebeurt wel vaker.’ Ze zeggen het alsof het de gewoonste zaak van de wereld is. En dat is het ook voor hen. Voor mij niet, ik ben het moment nooit vergeten. Dat komt omdat de schok niet zo zwaar was. Als het huis was ingestort en de deurpost over mij heen was gevallen, had ik wellicht hier niet zitten schrijven. Maar dat is niet gebeurd en nu kan ik het vertellen als een bijzondere reiservaring. Dat geldt niet wanneer het een heftige schok was geweest, zoals vorige week in Christchurch. Dan verschuift deze gebeurtenis op de schaal van ‘bijzondere ervaringen’ naar de categorie ‘rampzalig’.
Symbolisch geldt dit ook voor relationele conflicten. Sommige problemen hakken er verschrikkelijk in. Die hebben jaren nodig om te verwerken en het kost veel inspanning en moeite de relatie te herstellen. Zoals in het geval van geestelijk en/of fysiek geweld, overspel en alcoholverslaving. Ze raken de basis van de relatie, de fundamenten, zogezegd. Het kost dan veel tijd en inspanning om het vertrouwen in de partner weer op te bouwen. Net zoals het heel veel tijd zal kosten Christchurch op te bouwen.

Khaddafi

Deze week staan de kranten vol over de Libische dictator Muammar Khadaffi. Een bekende naam die staat voor een land waarover verder weinig bekend is. Bij een leider denk ik niet aan iemand die alles zelf bepaalt en wil dat iedereen naar zijn pijpen danst. Zoals in onze regionale krant (de Provinciale Zeeuwse Krant) staat: ‘ Hij wordt belaagd door zijn eigen volk, en door veel Arabische leiders. De dictator heeft niet veel adresjes waar hij welkom is.’ Ondanks de protesten tegen zijn regime weet Khadaffi vooralsnog van geen wijken. Het lijkt erop dat dit de laatste stuiptrekkingen zijn van een wereldvreemde figuur en zijn clan. Waarschijnlijk heeft Khadaffi zich altijd al omringt met ja-knikkers en zich ongevoelig gemaakt voor de invloed van anderen. Hij heeft zich totaal vervreemd van zijn omgeving en ingegraven in zijn eigen gelijk. Natuurlijk spelen bij de bloedige uitbarstingen in Libië een groot aantal factoren een rol. Als relatietherapeuten is het niet aan ons dit te analyseren. Toch dringt zich een vergelijking op met interpersoonlijke verhoudingen op een veel kleinere schaal. In die zin toont Khadaffi op het wereldtoneel wat zich op kleine schaal afspeelt in huiselijke drama’s. Wanneer iemand zich te eenzijdig richt op zijn eigen behoeftes en in het contact met de ander slechts zijn zin wil doordrijven, sluit de ander uit. Deze figuur is eigenwijs, wat inhoudt dat hij de wijsheid van de ander ontkent. De voedzame correctie die noodzakelijk is voor een gezonde wisselwerking en een opbouwend relationeel contact ontbreekt. Partners die teveel uitgaan van zichzelf laten de ander maar twee keuzemogelijkheden: strijden door de mening van de partner aan te vechten of weggaan. Dit kan letterlijk weggaan betekenen door te scheiden; maar het kan ook een innerlijk weggaan inhouden als een partner zich (verongelijkt) terugtrekt. Tussen partners ontstaan ruzies of gelatenheid (hij/zij luistert toch niet). En uiteindelijk is de rek uit de relatie. Dan is het wachten op een Jasmijnrevolutie.

Boer zoekt vrouw

Tijdens de uitzending van gisteravond was het geen Boer Zoekt Vrouw, maar Boer Vindt Vrouw. Yvon Jaspers kondigde het aan als: ‘ Het glibberige pad van de liefde staat vanavond centraal’. En na een uitzending die oogde als een reisprogramma, kan ik dat alleen maar beamen. Waarschijnlijk is de gedachte erachter dat de liefde eerder opbloeit op een romantische locatie. Waar het liefdespad heenleidt is echter onzeker. Twee dagen luxe bleek voor Ksenia niet voldoende om een serieuze relatie te starten met Marcel. En ondanks het mooie weer op Cyprus, wil het op het liefdesgebied tussen Annemarie en Adriaan niet erg vlotten. Alle hartjes van stenen die verliefde koppels hebben neergelegd bij de rots van Aphrodite (van oudsher de godin van de liefde) ten spijt. Relationeel contact vraagt meer dan een prettige omgeving. Sterker nog: ook wanneer het tegenzit kun je de band met je partner verstevigen. Als je openstaat voor elkaars gevoelens, ontstaat op een regenvakantie meer wisselwerking dan wanneer je elkaar doodzwijgt in een kuuroord. In het contact met je partner kun je onderzoeken wat oprecht is en wat niet. Bijvoorbeeld of je gevoelens meer met de situatie (de vakantiestemming) te maken hebben dan met je partner. Wanneer je dit achterwege laat, zul je blijven hangen in de roes van het moment. Wie verder wil komen dan een vakantieliefde doet er goed aan zijn gevoelens te leren kennen. In ons boek Verdiep je relatie (vanaf april verkrijgbaar) schrijven wij hier over. Niet altijd zal het liefdespad zo glibberig zijn. Neem Frank en Anita. De geitenboer en de verlegen studente. ‘ Ik ben heel gelukkig met jou’, bekennen ze elkaar onomwonden. Voor hen maakt het niet uit of ze op de boerderij rondlopen of in Praag, Kaprun of Cyprus. Boer Richard verwoordt treffend wat wij bedoelen met relationele gevoelens. ‘ Het maakt mij niet uit waar ik ben. Al zit ik in een hutje op de heide als zij maar bij mij is’. Mooi toch?

Crisis als kans

Zijn stem klinkt somber in de hoorn van de telefoon. 'Ik weet niet meer wat we moeten doen. Ik voel me zo wanhopig. Ik vraag me af of relatietherapie ons nog kan helpen.'
Ik vraag hem wat er aan de hand is. Omslachtig legt Bart uit dat ze regelmatig ruzies hebben, dat ‘de communicatie’ ontbreekt, dat ze elkaar verkeerd begrijpen, dat hij is gaan twijfelen of hij niet beter kan gaan scheiden, dat ieder gesprek verkeerd afloopt, dat het niet meer gezellig is als hij thuis komt, dat ze nooit meer seks hebben ...’ Ik hoor zijn stem zoeken naar woorden en dat moment gebruik ik om een vraag te stellen: ervaart hij hun relatie op dit moment als crisis? ‘Ja’, zegt hij direct, ‘dat is het juiste woord. Ik kon er niet opkomen.’ Nu hij dit beaamt, kan ik hem geruststellen. Ik vertel dat iedere crisis een nieuwe kans biedt. Herinnert hij zich nog die legendarische wedstrijd van Feyenoord tegen PSV van een paar maanden geleden? Met een uitslag die zelden voorkomt? ‘Ja, natuurlijk’ zegt Bart, die uitslag van 10-0 verlies staat in mijn geheugen gegrift!’ Weet hij dan ook nog hoe er hulptroepen in actie kwamen? Direct was daar de morele steun van alle trouwe supporters. En een groep anonieme miljonairs wierp zich op om de club financieel te steunen. Hoe was dit mogelijk?
Het antwoord is simpel: de 10-0 nederlaag maakt in één keer zichtbaar in welke financiële en emotionele crisis de club verkeert. Dat was tot nu toe bij de 4-0 verlies twee jaar geleden van PSV, niet gebeurd. Of de uitslagen van het jaar daarvoor. Die hadden de alarmbellen bij iedereen ook al kunnen laten rinkelen. Maar de crisis was blijkbaar niet erg genoeg. Ik som ze even voor je op om het beeld compleet te maken: 4-0 verloren van Ajax, 4-1 verloren van NEC, 4-1 verloren van NAC Breda, 5-1 verloren van SC Heerenveen. Niet mals dus.
Nadat ik ben uitgesproken, blijft het even stil tussen ons. Dan zegt Bart: ‘Zo heb ik het heb
nog nooit bekeken’. Dus u bedoelt, dat er voor ons misschien ook nog een mogelijkheid is?’
Ik raad hem aan de ontwikkelingen bij Feyenoord te blijven volgen.

Valentijnsdag

Is er een betere dag om een weblog over (liefdes)relaties te starten dan vandaag? Vanmorgen werd ik om 7:45 uur gebeld door omroep Zeeland. Ik kwam rechtstreeks in een uitzending over Valentijnsdag. ‘Vindt u het een goed idee dat mensen elkaar een kaartje sturen op 14 februari?’ werd me gevraagd. ‘Het is beter dan niets’, was kortgezegd mijn reactie. Nogal wat mensen vinden het overbodig om af en toe te laten merken dat ze hun partner waarderen. ‘Ja dat weet mijn partner wel, dat ik van hem of haar houdt’, is vaak de reactie van de gemiddelde nuchtere Hollander. ‘Ik hou van jou’, zijn echter woorden met een andere bedoeling dan de vaststelling van een historisch feit. Het moet eigenlijk iedere keer opnieuw gezegd worden. En dat kan op allerlei manieren. Als het maar oprecht is gemeend. Zelfs een cliché als een rode roos kan de aanleiding zijn voor, zoals wij dat in onze praktijk voor relatietherapie noemen: een nieuw gesprek. Alles wat leidt tot een betere uitwisseling versterkt je relatie. Wanneer de liefde niet vanzelfsprekend wordt geacht, maar daadwerkelijk wordt uitgesproken of uitgedrukt, is er kans dat zij wordt beantwoord. Tot dit soort filosofische bespiegelingen kwam ik op deze maandagmorgen 14 februari, vlak na het ontbijt.

’Maar Valentijnsdag is toch louter een commercieel gebeuren?’ prikkelde de interviewer van Omroep Zeeland. Dat commerciële aspect ontkende ik niet, maar ik plaatste er wel een kanttekening bij. De dag zelf is al een oude traditie, namelijk. Al in de 16e eeuw stuurden mensen elkaar brieven op die dag. Natuurlijk verdienen bloemisten graag aan dit soort vieringen. Maar, zoals dat ook opgaat voor Sinterklaas en Kerstmis, de grondslag ervan is niet commercieel. Wat niet wegneemt dat winkeliers er massaal op inspelen. Maar er is een verschil met de Nationale Potgronddag (dit verzin ik niet) die het tuincentrum ieder jaar opvoert, met als enige grondslag de omzet van tuinaarde te vergroten. Het vreemde met Valentijnsdag is dat het leidt tot een soort standaardisering van wat eigenlijk een hoogstpersoonlijke uitdrukking zou moeten zijn. In het slechtste geval wordt Valentijnsdag een kaartjeswedstrijd – 'hoeveel lovers heb jij gescoord?'. In het beste geval is het de aanleiding tot een beter contact met je medemens. In dat geval zie ik er geen kwaad in. Het lijkt me beter dan Halloween. Je kunt iemand beter verrassen met een rode roos, dan hem laten schrikken van iets griezeligs. Maak Valentijnsdag tot een Verdiepjerelatiedag, zou ik zeggen.

Beluister dit interview via de volgende link. Het geluidsfragment start bij 7.00 uur. Scroll verder naar 7.45 uur voor de reactie van Sjaak Vane op Valentijnsdag. http://www.omroepzeeland.nl/streams/uitzendinggemist/playerIE.php?fid=http://stream3.zeelandnet.nl/omroepzeeland/MediaCentrum/dit_jaar/Zeeland Nu Radio/[CvdM] Zeeland Nu 20110214 0700.WMA
Meer over het verdiepen van je relatie op: http://www.verdiepjerelatie.nl/