Spijkers met koppen

Ons boek zit eraan te komen.  Dat merkten wij doordat onze uitgever persberichten had rondgestuurd. Dat doen ze aan allerlei kranten, radio- en tv programma’s. Kort daarop ging onze telefoon: of wij aanstaande zaterdag (24 april) op Radio 2 live geïnterviewd wilden worden in het Vara-programma Spijkers met koppen. Natuurlijk wilden wij dat. Wel moesten we nog wat praktische zaken regelen, zoals afspraken met cliënten verschuiven. En zo togen wij op zaterdagmorgen naar Utrecht, waar het programma al een jaar of twintig in café Florin (voorheen Zeezicht) opgenomen wordt. Een gezellige boel, ingericht met houten banken waar iedereen op kan zitten om het programma te volgen. Mensen kunnen spontaan binnenlopen waardoor een informele sfeer ontstaat.
Wel was het op deze lentedag heet, erg heet. Maar dat namen we op de koop toe. Gelukkig waren we als eerste item ingepland. En zo schoven we samen aan de tafel, tussen Felix Meurders en Dolf Jansen in. Na de intro van Felix, begon Dolf ons te interviewen. We waren gewaarschuwd voor zijn uitdagende interviewstijl met gevatte associaties (voor wie dat mogelijk niet weet: hij is cabaretier) en een hoog spreektempo. Voor ons een uitdaging om vlot en kernachtig te formuleren wat de 239 bladzijden van ons boek inhouden. Op de radio kun je immers geen stiltes laten vallen. Uiteraard probeerde Dolf ons te verrassen, maar hij behandelde ons respectvol. En liet ons regelmatig toelichten wat Verdiep je relatie inhoudt en waarom we het geschreven hebben. U kunt het interview beluisteren via de link hieronder naar de website van Spijkers met koppen. Na ongeveer vijf minuten volgt het interview.

http://omroep.vara.nl/Uitzending-gemist.uitzending_gemist.0.html?&aflID=12479719&cHash=14e0612c35982982309fa8979ca86210

Afscheid

Vorige week stierf mijn (Angèle) laatste tante. Een raar idee dat de generatie van mijn moeder niet meer leeft. Mijn tante was een taaie: ze is 95 jaar geworden. Haar dochter hield op de begrafenis een   integer en warm verhaal over het leven van deze vrouw. Haar voordracht raakte mij op verschillende niveaus. Vooral omdat mijn tante niet gemakkelijke in de omgang was. En toch lukte het haar dochter met mildheid over alle situaties die geweest waren te spreken. Ik denk dat dit ook kwam omdat de laatste vijf jaar van haar leven mijn tante niet meer in staat was haar scherpe tong te laten horen. Haar oordelende verstand had haar grotendeels in de steek  gelaten. Alles wat hier en nu is werd toen en daar. Ze leefde in het verleden. Het heeft haar kinderen de kans gegeven om een andere, unieke gevoelsband met hun moeder op te bouwen. Hoe vreemd dat ook klinkt, misschien, maar ik kreeg de indruk dat dit voor hen eigenlijk de beste jaren met hun moeder waren. En daar zit voor mij de pijn. Want hoe komt het toch dat het mensen niet lukt dit voor elkaar te krijgen wanneer ze nog in het volle leven staan? De onenigheid en het verschil tussen mensen is vaak aanleiding een machtsstrijd met elkaar te voeren. Het is de reden waarom goedbedoelende mensen die zo hoopvol met elkaar begonnen, uiteindelijk hulp zoeken bij relatietherapeuten. Wekelijks horen wij dergelijke verhalen. De vrouw die zich niet gezien voelt door haar man, de man die teleurgesteld is in zijn vrouw en vlucht in zijn werk - en ga zo maar door. Ik hoop altijd maar dat ze op een dag in staat zullen zijn elkaar liefdevoller en zachter te benaderen. En ik gun ze dat dat gebeurt voordat het einde nadert.  Jaren daarvoor, liefst! Want wachten totdat je 80 of 90 bent, is toch wel heel zonde van de tijd. Soms stel ik die vraag heel expliciet: als je straks terugkijkt op je leven, waar zou je dan spijt over hebben? Ik heb nog nooit iemand horen beweren dat hij zijn laatste uren zou willen delen met zijn werkgever of collega’s.  

TV-therapie

‘ Je mag me ook “iemand die mensen probeert te helpen” noemen.’ Met deze  uitspraak omschrijft de tv-coach zijn rol. Gelukkig nuanceert hij zijn pretenties, door het woord ‘ proberen’ te gebruiken. Want het is maar zeer de vraag of mensen geholpen worden door de aanpak van de gemiddelde tv-coach of mental therapist  in programma's als: Help, ons kind is te dik of 10 Jaar jonger in 10 dagen. Onbekommerd stellen zij hun diagnose die er eenvoudigweg op neer komt dat  de deelnemer het helemaal fout doet. Zoals de moeder die in het programma Help, ons kind is te dik zonder enig voorbehoud te horen krijgt: ‘Al je gevoel is afgesloten. Wanneer ben je daarmee begonnen? Daar zit gewoon je knelpunt: jezelf afsluiten van je gevoel.’  De coach zegt het op het moment dat de vrouw staat te huilen, omdat ze aarzelt om te gaan abseilen. Ik weet niet wat de coach dan wel met gevoel bedoelt, maar volgens mij is de angst van het gezicht van de vrouw af te lezen.
De coaches van het programma 10 jaar jonger in 10 dagen, maken het soms helemaal bont. Hoewel de titel suggereert dat het een cosmetisch programma is (dat komt door de sponsor) gaat het over echtparen die met relatieproblemen worstelen. In een uitzending van een paar weken geleden mag een boze vrouw serviezen kapot gooien. (De sponsor hiervan is mij niet bekend) En een andere vrouw krijgt de opdracht haar problemen in een diepe kuil begraven. Dit soort symboolexpressies doen het goed op de TV. En de emoties van een hopeloze moeder wiens kind te dik is, doen het goed in close-up. Maar met therapie heeft het volgens ons niets te maken. Onze therapeutische benadering gaat uit van wat er op een zeker moment speelt. We richten ons op de subtiele rimpelingen in het gevoelsleven. Als we de TV-coach zijn gang laten gaan, zou de wereld een soap worden, lijkt me. Ik zie het al voor me: ik heb ruzie met mijn partner en gooi een servies kapot. Of ik begraaf in de achtertuin symbolisch de strijdbijl - zand erover en er is niks aan de hand. Sommige stellen die bij ons komen hebben dit al eens geprobeerd. Het leverde scherven op en een zandwoestijn van eenzaam zwijgen.

Concurrentie

Prachtig, die moderne manier van openbaar daten. Niet in de beslotenheid van een anonieme internetomgeving of (zoals vroeger) via een cryptische contactadvertentie. Nee, we mogen meegenieten van de publieke afgang die, ik citeer: ‘een leuke single man’ maakt in het populaire jongerenprogramma ‘Take me out’. In de studio staan dertig prachtig geklede jonge vrouwen op een rij, te wachten op die ene jongeman die -letterlijk- in de schijnwerpers staat. Door hun hoofd spookt ongetwijfeld de vraag of ze dan nu eindelijk een man hebben gevonden waar ze mee uit mogen, en nog belangrijker: waar het mee klikt. Ze zijn schaars gekleed, alsof ze op een galafeest zijn uitgenodigd. Ze staan achter een soort lessenaar, en even denk ik als kijker dat ze een lezing gaan houden. Maar dat doen ze niet. In de lessenaar is een licht ingebouwd, en met een druk op de knop mogen ze bepalen of ze de jongeman nog zien zitten. Groen betekent: ‘ik wil’ en rood: ‘laat maar zitten’. De  vrijgezel tegenover hen onthult stukje bij beetje zijn privéleven. Hij vertelt over zijn uitgaansgedrag (feestbeest) en hij mag ook een filmpje laten zien over wat voor hem belangrijk is. Zo kunnen de dames hem leren kennen. Deze week zien we: zijn honden, zijn motor en … de belangrijkste persoon in zijn leven: zijn moeder. Zodra zij in beeld komt gaan terstond alle lampjes op rood. Om het nog erger te maken wordt deze supermoeder door de presentator op het podium gehaald. Het eerste wat ze doet is haar zoon omhelzen. Vervolgens pakt ze zorgzaam zijn hand. En daar staat hij dan: die leuke, twintig lentes oude, single, hand in hand met zijn moeder. De gezichten van de dames spreken boekdelen. Einde oefening.
Wanneer gaan mannen (en moeders) begrijpen dat hun (toekomstige) vriendin of vrouw nooit, maar dan ook nooit met de moeder van hun (toekomstige) vriend of man willen concurreren? Dat kiezen voor een vrouw inhoudt dat je je losmaakt van je moeder.