Een gezonde relatie

‘Wat denkt u: heeft onze relatie nog kans van slagen?’ Is onze manier van omgang met elkaar eigenlijk wel normaal?’ Dergelijke vragen krijgen wij regelmatig voorgelegd. Cliënten willen ons oordeel over wat een partnerrelatie zou moeten inhouden, liefst vergezeld van een lijst met verbeterpunten - in termen van een APK-keuring. Wat een ‘gezonde’ relatie of een goede relatie voor anderen inhoudt is echter niet aan ons om vast te stellen. Het liefst vermijden wij dergelijke termen. Het leidt ertoe dat je via de ogen van een buitenstaander naar jezelf gaat kijken; in dit geval een relatietherapeut van wie je denkt dat die de wijsheid in pacht heeft.
Natuurlijk  begrijpen we wel dat koppels hiermee worstelen. Sommige stellen hebben sterk te maken met de normen die de omgeving hen probeert op te leggen.  Met subtiele hints of scherpe uitspraken in de trant van: ‘Dat is geen goede vent voor jou.’ Of: ‘Je kan wel iets beters krijgen, dan die vrouw’. Familie, vrienden en buren staan ongevraagd klaar met een oordeel dat meestal niet mals is. Opvoedboeken zeggen het vaak iets beschaafder, maar de boodschap komt op hetzelfde neer: wat je nu doet doe je niet goed!
 Vrouwenbladen en reclamespotjes tonen een ideaalbeeld. Stralende kinderen en vlotte stellen die kiezen voor 24-uur-geluk. Partners voelen zich daarbij vaak tekort schieten, naar hun man of vrouw, hun kinderen, hun ouders of kennissenkring. Waarom lukt dit ons maar niet? Waarom zijn we niet dat vrolijke team, zoals dat gezin aan de overkant van de straat?
Dergelijke schuldgevoelens werken belemmerend. Strakke normen over hoe het zou horen, staan de groei van een relatie in de weg. Soms horen wij hoe het eraan toegaat achter de schutting van dat gelukkige stel aan de overkant.

Luisteren

Doe niet net alsof je luistert als je hoofd er op dat moment niet naar staat. Misschien ben je moe of spelen er andere zaken die je aandacht trekken. Door aan te geven dat je nu niet kunt luisteren of dat je afgeleid bent tijdens het gesprek, neem je het verhaal van de spreker serieus. Onderbreek de spreker dus als je niet meer kunt volgen wat hij zegt. Vraag om verduidelijking of geef een reactie. Sommige sprekers storten hun woorden over je uit. Als het gesprek je iets waard is, doe je er goed aan de spreker af te stoppen voordat je afhaakt. In sommige situaties is dat onfatsoenlijk, misschien, maar tegenover je partner laat je hiermee merken dat je wakker aanwezig bent. Ook als luisteraar kun je voorstellen doen over het verloop van het gesprek.

‘Wacht even, ik kan het nu niet meer volgen. Je begon over die strubbelingen met je baas en er was iets met een nieuwe opdracht.’
‘Voordat je verder praat, zal ik even thee zetten? Dan kletsen we zo verder.’
‘Even iets belangrijks tussendoor, want daar zit ik nu steeds aan te denken. Kan dat even? Dan kom ik zo het terug op jouw verhaal.’
‘Ik merk dat ik niet opneem wat je zegt. Dat komt niet door jouw verhaal, maar omdat het vandaag enorm stressen was op de zaak. Sorry, maar ik geloof dat ik te moe ben om te luisteren.’

Overlegpartners

Het verschil in kennis en vaardigheden, wat duidelijk wordt als de computer vastloopt of de planten verpieteren, hoeft de sfeer tussen de partners niet te gaan bepalen. Binnen iedere relatie zijn er verschillen, het is de kunst dit in elkaar te waarderen. Stel je dus niet op als een betweter, maar als een gelijkwaardige overlegpartner. Dan kan het overleg over allerlei praktische zaken leiden tot een levendige uitwisseling. Vooral voor doeners zijn dit soort contactmomenten van belang. Dat is in ieder geval de ervaring van Maria en Johan:

‘Toen ik iets heel anders wilde gaan doen, heeft Johan mij enorm gesteund. Ik werkte in de zorg’, vertelt Maria, ‘maar ik wilde iets doen met mijn passie voor schilderen. De eerste muurschildering maakte ik op ons eigen huis. En dat was meteen een prima visitekaartje. Johan had al ervaring met het opzetten van een bedrijfje. Toen de eerste aanvragen binnenrolden, heeft hij mij prima gesteund. Onze eerste projecten hebben we samen gedaan. Ik maakte het ontwerp en Johan kocht verf en materiaal. Eigenlijk was dat een heel fijne tijd. Zolang we iets te doen hebben, gaat het prima tussen ons.’

Ratio en emotie

Soms lopen partnergesprekken vast op de eeuwenoude scheiding tussen ratio en emotie.  Beide kunnen niet samengaan is de overtuiging: je volgt je gevoel of je verstand. Partners identificeren zich met een van deze twee tegenpolen en er lijkt een strijd te ontstaan tussen de rationele types (meestal de mannen) aan de ene en de gevoelsmensen (vaak de vrouwen) aan de andere kant. Ieder claimt hierbij dat zijn benadering de beste is. De ratio profileert zich als de volwassen redelijkheid tegenover de kinderlijke spontaniteit van de andere partij. Je kunt beter weloverwogen beslissen dan onbezonnen je impulsen volgen, is het motto van de ratio. De Partij voor de Emoties daarentegen schildert de rationele mens af als koud en berekenend en ziet gevoelens uitsluitend als warm en betrokken. In deze strijd worden verwijten als ‘overgevoelig’ en ‘ongevoelig’ naar elkaars hoofd geslingerd. Men neemt het elkaar kwalijk teveel of te weinig gevoel te tonen.